Refleksologia jest nauką i metodą terapii, według której strefy odruchowe określonych częściach ciała (stopy, ręce, twarz lub małżowiny uszne) odpowiadają wszystkim narządom i częściom ludzkiego ciała. Stymulacja tych stref uaktywnia procesy samoregulacji i samouzdrawiania organizmu (definicja refleksologii).
Refleksoterapia (synonim refleksologii) jest jedną z najpopularniejszych we współczesnej medycynie naturalnej formą profilaktycznego i leczniczego oddziaływania na organizm ludzki. Termin refleksoterapia jest bardzo szeroki i obejmuje wszystkie te metody terapeutyczne, u podstaw których leżą reakcje odruchowe w układzie nerwowym i energetycznym człowieka (system meridianów narządowych). Pierwszy rodzaj reakcji odbywa się na zasadzie działania łuku odruchowego w układzie nerwowym, drugi zaś związany jest z przepływem energii życiowej, zwanej Qi, w kanałach energetycznych (meridianach).
Metody refleksoterapeutyczne oddziałują holistycznie na człowieka w dwojaki sposób. Z jednej strony jest to działanie na tzw. makrosystem organizmu, czyli całe jego ciało. Do tej grupy metod zaliczymy: akupunkturę korporalną, akupresurę, moksę, laseropunkturę, masaż siatsu, chiński masaż Tui-Na, Ayurvedyjskie masaże ciała itp. Z drugiej strony, terapeuta może oddziaływać na organizm poprzez tzw. mikrosystemy organizmu, czyli jego odzwierciedlenie w pewnych częściach ciała, do których zaliczymy stopy, ręce, twarz, małżowinę uszną i tęczówkę oka, przy czym w tym ostatnim przypadku możliwe jest tylko diagnozowanie. Dla pozostałych mikrosystemów człowieka opracowano specyficzne metody oddziaływania. Refleksolodzy zajmują się głównie oddziaływaniem na organizm poprzez stymulację stóp, głowy i twarzy, rąk oraz ucha.
Refleksologia jest nauką łączącą elementy anatomii, neurologii, psychologii oraz medycyny energetycznej, zajmującą się badaniem reakcji odruchowych oraz wpływem stymulacji kanałów i ośrodków energetycznych (akupunkty i czakry) na zdrowie człowieka. Słowo reflex oznacza odruch, logos – słowo, naukę. W związku z tym refleksologia to nauka o odruchach (reakcjach odruchowych w organizmie). Podwaliny pod rozwój współczesnej refleksologii stworzyli tacy badacze jak Władimir Bechterew, Iwan Pawłow, dr Alfons Cornelius, Henry Head, dr William Fitzgerald i Eunice Ingham.
Refleksologia jest terapią holistyczną. Termin "holistyczny" pochodzi z języka greckiego od słowa holos, które oznacza "całość". Refleksologia stanowi holistyczną metodę leczenia i jako taka wymaga traktowania człowieka jako niepodzielnej całości, obejmującej jego ciało, umysł i ducha. Refleksolog nie wyodrębnia choroby i nie leczy jej objawowo. Nie skupia się też na stwarzającym problem narządzie czy układzie anatomicznym, ale rozważa zaistniałą dolegliwość w kontekście całego organizmu. Terapia uciskowa punktów refleksorycznych (odruchowych) stóp, rąk lub głowy i małżowin usznych, powoduje reakcje fizjologiczne, które stymulują potencjał samouzdrawiania całego organizmu. Celem refleksoterapeuty jest takie oddziaływanie na pacjenta, dzięki któremu odzyska on fizjologiczny stan równowagi (homeostazę), a co za tym idzie, i zdrowie.
To nie refleksolog leczy, ale organizm pacjenta leczy się sam! Terapeuta tylko pomaga mu naturalnie i prawidłowo funkcjonować - eliminować toksyny i odblokowywać meridiany. Wszystkie procesy lecznicze są dziełem samego organizmu, my je tylko uaktywniamy i stymulujemy do działania. Refleksoterapia w ten sposób korzystnie oddziałuje na wszystkich trzech poziomach: fizycznym, psychicznym i duchowym.
